چه زمانی دارو فاسد می شود؟
تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۳۰۵۸۸۳
تاریخ انقضای دارو چگونه تعیین می شود؟ آیا مصرف داروهای تاریخ مصرف گذشته بی خطر است؟ آیا می توانید از اپی نفرین منقضی شده استفاده کنید؟ کدام داروها پس از تاریخ انقضا بی خطر هستند؟
به گزارش اقتصاد آنلاین، تاریخ انقضا آخرین روزی است که سازنده قدرت و ایمنی کامل یک دارو را تضمین می کند. تاریخ انقضای دارو بر روی برچسب های بیشتر داروها، از جمله مکمل های نسخه ای، بدون نسخه (OTC) و رژیمی (گیاهی) وجود دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به دلایل قانونی و مسئولیتی، تولیدکنندگان توصیه هایی در مورد پایداری داروها در شرایط انقضای اولیه دارو ارائه نمی کنند. با این حال، برای اکثر داروها، فقط یک تاریخ دلخواه، معمولاً 1 تا 5 سال است که سازنده برای آزمایش پایداری دارو انتخاب می کند. پس از باز شدن ظرف دارو پس از تولید، آن تاریخ انقضا دیگر تضمین نمی شود.
تاریخ انقضای دارو چگونه تعیین می شود؟تاریخ انقضای یک دارو با استفاده از آزمایش پایداری تحت شیوه های تولید که توسط سازمان غذا و دارو تعیین شده است، تخمین زده می شود. محصولات دارویی که به بازار عرضه می شوند معمولاً دارای تاریخ انقضا هستند که از زمان تولید بین 12 تا 60 ماه طول می کشد. هنگامی که ظرف اصلی باز می شود، چه توسط بیمار یا پزشک که دارو را تجویز می کند، دیگر نمی توان به تاریخ انقضای اصلی روی ظرف اطمینان کرد..
در داروخانه، شرایط ممنوعیت مصرف اغلب بر روی برچسب بطری دارویی که به بیمار داده می شود، درج می شود. این تاریخ ها اغلب می گویند "بعد از ... استفاده نکنید" یا "بعد از... دور بریزید" و ثبت آن ها توسط شرکت داروسازی الزامی است. این تاریخ ها معمولاً یک سال از تاریخ پر کردن است. اما چرا این تاریخ های انقضا متفاوت است؟
به گفته شرکت ها ی سازنده، پس از باز شدن بطری اصلی نمی توان ثبات دارو را تضمین کرد. گرما، رطوبت، نور و سایر عوامل ذخیره سازی می توانند بر پایداری تأثیر بگذارند.
داروخانهها، چه خردهفروشیها و چه بیمارستانها، خانههای سالمندان و مصرفکنندگان، سالانه مبلغ زیادی دارو را بر اساس تاریخ انقضای مهر شده روی بطریهای انبار دور میاندازند. در واقع، بیمارستان ها به تنهایی سالانه بیش از میلیون ها تومان دارو را دور می ریزند.
آیا مصرف داروهای تاریخ مصرف گذشته بی خطر است؟سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) توصیه می کند که هرگز داروها را بیش از تاریخ انقضا مصرف نکنید زیرا با بسیاری از متغیرهای ناشناخته خطرناک است. برای مثال، نحوه نگهداری داروی شما قبل از دریافت، ترکیب شیمیایی و تاریخ تولید اصلی، همگی می توانند بر قدرت دارو تأثیر بگذارند.
آنتی بیوتیک تتراسایکلین یکی از این موارد است. گزارشهایی منتشر شده است که مصرف تتراسایکلین فاسد را با نوعی آسیب کلیوی معروف به «سندرم فانکونی» مرتبط کرده است.
به نظر می رسد اشکال دوز جامد، مانند قرص ها و کپسول ها، پس از تاریخ انقضا پایدارتر هستند. داروهایی که در محلول یا به صورت سوسپانسیون بازسازی شده وجود دارند و نیاز به نگهداری در یخچال دارند (مانند سوسپانسیون آموکسی سیلین )، در صورت استفاده پس از گذشتن تاریخ مصرف ، ممکن است قدرت لازم را نداشته باشند. از دست دادن قدرت دارو می تواند یک نگرانی عمده برای سلامتی باشد، به خصوص در هنگام درمان عفونت با آنتی بیوتیک. علاوه بر این، مقاومت آنتی بیوتیکی ممکن است با داروهای کم قدرت ایجاد شود.
داروهایی که به صورت محلول وجود دارند، به ویژه داروهای تزریقی، اگر محصول رسوب ایجاد کرد، کدر شد یا تغییر رنگ داد، باید دور ریخته شوند. داروهای مایع مانند محلولهای چشمی یا گوش، مایعات خوراکی یا محلولهای موضعی ممکن است در طول زمان دچار تبخیر حلالها شوند. داروهای تاریخ مصرف گذشته که حاوی مواد نگهدارنده مانند قطره های چشمی هستند، ممکن است پس از تاریخ انقضا ناایمن باشند. نگهدارنده های قدیمی ممکن است باعث رشد باکتری در محلول شوند.
آیا می توانید از اپی نفرین منقضی شده استفاده کنید؟اپی نفرین یک ماده شیمیایی ناپایدار در معرض انقضا است. سازنده بیان می کند که اتوانژکتورهای اپی نفرین نباید پس از تاریخ انقضا استفاده شوند زیرا نشان داده شده است که اپی نفرین قدرت خود را از دست می دهد. این دارو در موقعیت های تهدید کننده زندگی مانند آنافیلاکسی، یک واکنش آلرژیک تهدید کننده زندگی، نیش حشرات، یا داروها استفاده می شود. ممکن است یک تهدید بزرگ برای سلامتی یا خطر مرگ در ارتباط با اپی نفرین منقضی شده باشد.
کدام داروها پس از تاریخ انقضا بی خطر هستند؟واقعاً هیچ راهی برای تشخیص بی خطر بودن یک دارو وجود ندارد مگر اینکه از نظر تاثیرگذاری آن آزمایش شود، اما در اینجا برخی از اقدامات عاقلانه وجود دارد:
انسولین برای کنترل قند خون در دیابت استفاده می شود و ممکن است پس از تاریخ انقضا در معرض تخریب قرار گیرد.
نیتروگلیسیرین خوراکی، دارویی که برای آنژین (درد قفسه سینه) استفاده می شود، ممکن است پس از باز شدن بطری دارو، به سرعت قدرت خود را از دست بدهد.
واکسن ها، مواد بیولوژیکی یا فرآورده های خونی نیز ممکن است پس از رسیدن به تاریخ انقضا در معرض تخریب سریع قرار گیرند.
یک بررسی اشاره کرده است که آنتی بیوتیک های قدیمی تتراسایکلین، عوامل شیمی درمانی، داروهای ضد ویروسی، آمینوگلیکوزیدها و داروهای ضد تشنج ممکن است منجر به سندرم فانکونی (نوعی مشکل کلیه) شوند.
داروهایی که قدیمی به نظر می رسند و درب آن ها باز شده است داروهای پودری یا در حال فرو ریختن، داروهایی با بوی قوی، یا داروهای خشک شده (مانند پمادها یا کرم ها) باید همیشه دور ریخته شوند، تاریخ مصرف آنها گذشته باشد یا خیر.
داروهای تزریقی تاریخ مصرف گذشته را دور بریزید. اگر تاریخ مصرف آن منقضی شده است یا نه، اگر کدر، تغییر رنگ یا دارای ذرات شناور قابل مشاهده است، همیشه تزریق را دور بریزید.
منبع: سلامت نیوزمنبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: دارو پس از تاریخ انقضا تاریخ مصرف گذشته تاریخ انقضای اپی نفرین منقضی شده بی خطر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۳۰۵۸۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
توهین دو وزیر به خرد بدنه دارویی نظامسلامت
شهابالدین جنیدیجعفری
عضو هیئت مدیره و سخنگوی انجمن داروسازان ایران
توزیع و فروش دارو توسط سکوهای اینترنتی موضوع چالشبرانگیزی است که طی یک سال گذشته به التهاب نظامسلامت و جامعه داروسازان دامن زده است.
با اینکه تولیت نظامسلامت با وزارتبهداشت میباشد و در همه قوانین بالادستی توصیه شده است دیگر وزارتخانهها، نهادها و سازمانها در کارهای بینبخشی به این وزارتخانه مشاوره دهند؛ با این حال بهنظر میرسد در آییننامه اخیری که -با فاصله اندکی از آییننامه ابلاغی وزیر بهداشت در زمینه عرضه اینترنتی خدماتدارویی در سیزدهم اسفند سال گذشته- باضربالاجل توسط وزیران ارتباطات و بهداشت، تصویب و به امضا رسید، توجهی به نظرات کارشناسی آییننامه پیشین وزیر بهداشت که حاصل هزار ساعتِکاری با حضور کارشناسان حوزههای مختلف در سازمان غذاودارو میباشد، نشده و این بیتوجهی نه تنها مغایر با اسناد بالادستی کشور، محسوب می شود که باید آن را توهینی آشکار به شعور، وقت، دانش، خرد و تجربه کاری این همکاران و بدنه دارویی نظامسلامت دانست.
کارنامه علمی موفق جامعه داروسازی در زمینه نوآوری و توسعه ملی طی دورههای مختلف نشان میدهد؛ دانشمندان داروسازی همواره به مقیاسهای بینالمللی اهتمام جدی و توجه داشتهاند و به علوم و فنون روز دنیا واقف هستند و با توجه به نیازهای کشور، از علوم دیجیتال و هوش مصنوعی در طراحی داروها استفاده میکنند. فراموش نکنیم که ما در تولید داروهای هایتِک، بیوتِک و نانوتِک و بسیاری از داروهای دیگر در منطقه مطرح هستیم و میتوانیم در دنیا حرفهایی را برای گفتن داشتهباشیم. بنابراین اگر استفاده از فناوری دیجیتال در فروش دارو بر اساس مقیاسهای بینالمللی طراحی شود، جامعه داروسازی با آن مخالفتی ندارد، مشکل در شیوه و چگونگی اجرای آییننامه توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی است که بدون توجه به مقیاسهای کارشناسی تدوین شده و پیامدهای منفی متعدد و بسیار پیچیدهای همچون عوارض دارویی ناشی از مصرف نادرست دارو، سوگیری پلتفرمها به سمت داروخانهها و برندهای دارویی خاص، غیرمحرمانه تلقی شدن اطلاعات بیماران و احتمال سوء استفاده از حریم خصوصی مردم را به همراه دارد.
اجرای رسمی آییننامه توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی را باید تهدیدی جدی برای سلامت دانست. نکته مهمی که در تدوین این آییننامه مورد غفلت قرار گرفته، تفاوت فروش دارو با انواع کالاهای دیگر است. بویژه آنکه در فروش دارو فرایند نسخهپیچی و توضیحات مسئولفنی داروخانه در استفاده صحیح بیماران از دارو ، بسیار حایز اهمیت است و نقش موثری در پیشگیری از عوارض خطرناک مصرف اشتباه دارو دارد. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی مخالف قطع ارتباط رو در روی بیمار با داروساز است.
در آییننامه اخیر، مسئولفنی داروخانه به طور غیر مستقیم از سیستم توزیع دارو حذف میشود. محروم کردن بیماران از دریافت مشاوره دارویی مسئولانفنی داروخانهها علاوه بر افزایش خطر مصرف اشتباه دارو توسط بیماران ، با سند جامع داروسازی، آییننامه داروخانهها و همچنین دستور وزارت بهداشت مبنی بر تشکیل اتاق مشاوره در داروخانهها در تناقض است و ضرورت دارد تولیت نظامسلامت کشور در مورد اجرای رسمی این آییننامه با احساس مسئولیت بیشتری تصمیمگیری کند.
در خصوص فروش اینترنتی دارو بعضی از کشورها تجربیات موفقی داشته اند، ما نیز در بسیاری از حوزههای علمی قابلیت مقایسه با کشورهای دیگر را داریم. اما باید بررسی شود که آیا مجموعه نظارتی ما در این حوزه، قابلیت مقایسه با مجموعه نظارتی کشورهای دارای تجربه موفق در فروش داروهای اینترنتی را دارد یا خیر.
یادمان نرود طی دهه گذشته شاهد ورود طوفانی داروهایتقلبی به عرصه نظامدارویی کشور از طریق عوامل فروش شبکههای ماهوارهای و ارسال این داروها بواسطه راکبان موتور سوار بودیم و مدتها طول کشید تا مجموعههای نظارتی توانستند فعالیت آنها را کنترل کنند. امروز نیز با وجود آنکه هنوز سکوهای اینترنتی مجوز توزیع دارو را نگرفته اند و آموزشهای لازم را برای حمل دارو ندیده اند و داروخانههایی که تمایل ورود به این عرصه را دارند مشخص نشدهاند، به دلیل ضعف نظارتی؛ انواع مختلف داروها، از داروهایی که در داروخانهها فقط با نسخه پزشک عرضه میشود و داروهای نیازمند استعلام و ثبت در سامانه تیتک گرفته، تا داروهای کمیاب، تقلبی و قاچاق توسط سکوهای اینترنتی بدون نسخه به فروش میرسد.
در چشمانداز پیشرو، توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی، دستاندازی به
کل زنجیره دارویی کشور است و داروخانهها نخستین خاکریزی هستند که فرو میریزد. به این ترتیب که این سکوها با انتخاب برخی از داروخانهها به تدریج داروخانههای دیگر را از گردونه خارج میکنند. سپس با همین روش به سمت شرکتهای توزیع دارو میروند و در نهایت صنایع دارویی کشور را مورد هدف قرار میدهند و با سوق دادن نسخهها به سوی برندی مشخص، برندهای دیگر را از صنعت دارو خارج میکنند. با این تعبیر، پُرواضح است که با اجرای رسمی آییننامه توزیع دارو بر بستر سکوهای اینترنتی، عرصه دلالی بر بازار داروی نظامسلامت کلید خواهد خورد.